กับดักประเทศไทย! เน้นเสพ.. ไม่สร้าง เน้นซื้อ.. ไม่คิด – เน้นขาย.. ไม่ผลิต

ประเทศไทยกำลังติดอยู่ใน “กับดักวัฏจักรบริโภคนิยม” ที่วนเวียนไม่จบสิ้น สิ่งที่เห็นชัดเจนในยุคสมัยนี้คือ คนส่วนใหญ่ เสพมากกว่าสร้าง , ซื้อมากกว่าคิด , ขายมากกว่าผลิต ส่งผลให้เศรษฐกิจเติบโตแบบผิวเผิน แต่ฐานรากเปราะบาง

แน่นอนว่าเมื่อวิกฤตมาเยือน เช่น โควิด-19 หรือสงครามการค้า ประเทศจึงสะเทือนหนักกว่าชาติอื่น ๆ ที่มีพื้นฐานการผลิตและนวัตกรรมแข็งแกร่ง

ถ้าไล่เรียงไปดูปัญหาที่เป็นผลกระทบในเชิงเศรษฐกิจของเมืองไทยพบว่ามีปัจจัยมาจากหลายสาเหตุ

1. หนี้ครัวเรือนและการบริโภคที่อ่อนแอ โดยหนี้ครัวเรือนมีสูงถึง 90% ของ GDP ผู้บริโภคชะลอการใช้จ่าย ธุรกิจค้าปลีก / ร้านอาหาร / บริการ ได้รับผลกระทบทั่วถึง ยอดขายบางทีอาจทรงตัวแต่กำไรลดลงมากจากต้นทุนหลายด้านที่เพิ่ม
2. ภาระหนี้สินของธุรกิจ SMEs ยังคงมีสูง ซึ่งธุรกิจขนาดกลาง-เล็ก เป็นกระดูกสันหลังของเศรษฐกิจ กำลังเผชิญความเสี่ยงสูงสุดบริษัทส่วนใหญ่ยังอยู่รอดได้ด้วยสินเชื่อเงินกู้แต่ตัวธุรกิจไม่มีกำไร
3. ความผันผวนของเศรษฐกิจโลก โดยเฉพาะอัตราภาษีจากต่างประเทศ รวมถึงการต้องแข่งขันกับตลาดจีนที่มีสินค้าเข้ามาเจาะตลาดเพิ่มสูงมาก เป็นผลกระทบโดยตรงที่ยิ่งสร้างให้ธุรกิจไทยมีความเปราะบางมากขึ้น

อย่างไรก็ดีทุกปัญหาและทุกปัจจัยกลับกลายเป็นการกระตุ้นให้คนไทยติดอยู่ในกับดักที่ไม่มีวันจบสิ้น และถ้ายังไม่คิดจะเปลี่ยนตัวเองให้พ้นกับดักนี้จะเป็นสัญญาณอันตรายต่อภาพรวมของเศรษฐกิจในอนาคตมากขึ้น

เน้นเสพ.. ไม่สร้าง : วัฒนธรรมบริโภคที่กลืนกินการลงทุนสร้างสรรค์

สังคมไทยยุคใหม่ คนไทย “เสพ” มากกว่า “สร้าง” จนกลายเป็นชาติผู้บริโภคเนื้อหาและสินค้านำเข้า โดยไม่ลงทุนผลิตของตัวเอง เห็นภาพได้ชัดเจนจากตัวเลขในปี 2567 ที่มีมูลค่าการนำเข้าสินค้าอุปโภคบริโภค สูงถึง 1.2 ล้านล้านบาท

ขณะที่การลงทุนใน R&D (วิจัยและพัฒนา) อยู่ที่เพียง 1.33% ของ GDP เทียบกับเกาหลีใต้ 4.9% และอิสราเอล 5.4% จะเห็นได้ชัดว่าตัวเลขของเราต่ำกว่ามาก หรืออีกตัวอย่างที่เด่นชัดคือในแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งอย่าง Netflix มีผู้ใช้ในไทยกว่า

7 ล้านบัญชีแต่คอนเทนต์ไทยที่ผลิตเองมีสัดส่วนไม่ถึง 5% รวมถึงวัฒนธรรมที่เน้นการบริโภคตามกระแส (Fast Fashion) เช่น การเปลี่ยนโทรศัพท์มือถือรุ่นใหม่ทุกปี เป็นการเร่งการ “เสพ” สิ่งใหม่โดยไม่คำนึงถึงความยั่งยืน และไม่สนใจว่าสินค้าเหล่านั้น “ถูกสร้าง” หรือ “ผลิต” ขึ้นที่ไหน

ด้วยเทคโนโลยีอะไร และกระแส “เน้นเสพ ไม่เน้นสร้าง” นี้ยังมีผลไปถึงวัยแรงงานเพราะเยาวชนไทย 70% อยากเป็น “อินฟลูเอนเซอร์” มากกว่านักวิทยาศาสตร์หรือวิศวกร

เน้นซื้อ.. ไม่คิด: นำเข้าทุกอย่าง แต่ไม่พัฒนาเทคโนโลยีเอง

ปัญหาใหญ่อีกเรื่องที่น่ากังวลจะกระทบต่อเศรษฐกิจในระยะยาวของไทยคือการที่เราซื้อสินค้าเทคโนโลยีสำเร็จรูป แต่ไม่คิดพัฒนาเทคโนโลยีของตัวเอง จนกลายเป็น “โรงงานประกอบ” ไม่ใช่ “ศูนย์กลางนวัตกรรม”

โดยในปี 2567 มีการนำเข้าชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์สูงถึง 2.1 ล้านล้านบาท แต่สิทธิบัตรที่จดโดยคนไทยมีเพียง 1,200 ฉบับต่อปี เทียบกับจีนที่มีถึง 1.5 ล้านฉบับ เด่นชัดที่สุดคือโทรศัพท์มือถือที่ใช้ในไทย 99% ประกอบในไทย แต่ชิปและซอฟต์แวร์หลักมาจากต่างชาติ

แม้ว่าไทยเป็นฐานผลิต iPhone ให้ Apple แต่มูลค่าเพิ่มที่ไทยได้จริงเพียง 3-5% ของราคาขายเท่านั้น ไม่เพียงแค่นั้นบริษัทไทยกว่า 80% ยังใช้เทคโนโลยีนำเข้าทั้งหมด

เน้นขาย.. ไม่ผลิต: ขายของนำเข้า แต่ไม่สร้างมูลค่าเพิ่ม

ประเทศไทยถนัด “ขาย” สินค้านำเข้าในประเทศและส่งออกวัตถุดิบ แต่ไม่ผลิตสินค้าสำเร็จรูปที่มีมูลค่าสูงตัวเลขที่เจ็บปวดคือปี 2567 การส่งออกสินค้าเกษตรและอาหารแปรรูป คิดเป็น 12% ของการส่งออกทั้งหมด แต่สินค้าไฮเทคกลับมีเพียง 8% ในขณะที่เวียดนามส่งออกสินค้าไฮเทค เกิน 40% ถ้ายังมองไม่เห็นภาพต้องดูที่ตัวเลขการส่งออกยางพาราโดย

ไทยส่งออก ยางพาราดิบอันดับ 1 ของโลก ประมาณ1.8 ล้านตัน/ปี แต่กลับต้องนำเข้าโฟมยางและผลิตภัณฑ์ยางสำเร็จรูป มูลค่ากว่า 50,000 ล้านบาท สะท้อนให้เห็นถึงปัญหาที่กำไรส่วนใหญ่ไหลไปให้นายทุนต่างชาติ ส่วนไทยได้แค่ “ค่าแรง” และ “ค่าบริการ” เท่านั้น

กับดับประเทศไทย “รับ” มากกว่า “สร้าง” ในมุมของแฟรนไชส์

เป็นตัวอย่างที่สะท้อนความเป็นกับดักประเทศไทยได้ชัดเจน โดยเฉพาะการที่ธุรกิจจากจีนทั้งที่เป็นแฟรนไชส์และไม่ใช่ แฟรนไชส์เข้ามาบุกตลาดเมืองไทยเยอะมาก สอดคล้องกับพฤติกรรมคนไทยที่ชอบโมเดลธุรกิจพร้อมใช้ ลดความเสี่ยง ซึ่งมูลค่าตลาดแฟรนไชส์ไทยในปี 2024 ที่ผ่านมาประมาณ 300,000 ล้านบาทอัตราโตต่อปี 9-10% แต่ถ้ามองลึกไปพบว่าส่วนใหญ่เป็นแฟรนไชส์นำเข้า ที่ต่างชาติครองกว่า 50% ของมูลค่าตลาด

หรือการที่การลงทุนร้านอาหารจีนในเมืองไทยมีตัวเลขเพิ่มขึ้นมาก ในปี 2022 มีแค่ 0.52% แต่มาถึงในปี 2024 ที่ผ่านมามีสูงถึง 58.78% ของธุรกิจร้านอาหารใหม่ในเมืองไทย

และถ้าสำรวจตลาดแฟรนไชส์ก็อย่างที่ทราบว่ามีแบรนด์จีนเข้ามาตีตลาดเมืองไทยเยอะมากไม่ว่าจะ Mixue , Wedrink , Bing Chun , NaiXue , Haidilao เป็นต้น จึงถือเป็นเรื่องที่หลายคนอาจไม่ได้มองว่าเป็นเรื่องใหญ่และอาจมีมุมมองว่าเป็นโอกาสดีในการได้ทำธุรกิจกับแบรนด์ที่มีชื่อเสียง แต่ในอีกมุมหนึ่งคือการลดประสิทธิภาพของธุรกิจไทยที่นับวันจะหดหายไปเรื่อยๆ

ทั้งนี้ประเทศไทยไม่ได้ขาดแคลนคนเก่ง แต่ขาด “ระบบที่ส่งเสริมให้คนเก่งสร้าง คิด ผลิต” รวมถึงการส่งเสริมให้ถูกต้องจากหน่วยงานภาครัฐ ยกตัวอย่างที่เห็นชัดคือเมื่อสินค้าหรือบริการที่เป็นนวัตกรรมใหม่ๆ ของคนไทยออกสู่ตลาด มักถูกตั้งคำถามเรื่องราคาว่า “แพงเกินไป” เมื่อเทียบกับคู่แข่งต่างชาติที่อาจผลิตในปริมาณที่มากกว่า ทำให้ผู้ประกอบการไทยขาดทุนหมุนเวียนในการพัฒนาต่อยอด

ซึ่งการแก้ไขกับดักนี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนเริ่มจากการเปลี่ยน “ทัศนคติ” ของผู้บริโภค ควบคู่ไปกับการปฏิรูปโครงสร้างภาครัฐและเอกชนด้วย

ผู้อ่านสามารถติดตามข่าวสาร ทุกความเคลื่อนไหวธุรกิจ แฟรนไชส์ และ SMEs รวดเร็ว รอบด้าน
ติดตามได้ที่ Add LINE id: @thaifranchise

• อยากสร้างแฟรนไชส์ > https://bit.ly/3Ive14C
• อยากทำเป็นแฟรนไชส์ > https://bit.ly/3IrrH0k
• รู้เรื่องกฎหมาย สัญญาแฟรนไชส์ > https://bit.ly/3Iu5WNu
• รวมความรู้แฟรนไชส์ > https://bit.ly/3Pe0m5s

อ้างอิงจาก คลิกที่นี่

---

สำหรับคนที่อยากเอาตัวรอดในภาวะเศรษฐกิจแบบนี้ แนะนำเข้ารับคำปรึกษาผ่านหน่วยงาน ที่น่าเชื่อถือ เช่น

ไทยแฟรนไชส์ คอนซัลแทนซี่ (ThaiFranchise Consultancy)เป็นหน่วยงานภายใต้กำกับของไทยแฟรนไชส์เซ็นเตอร์ ยินดีให้คำปรึกษาในทุกกระบวนการสร้างระบบแฟรนไชส์ ทางบริษัทฯ มีอาจารย์และทีมงานที่พร้อมให้บริการ คอยให้คำแนะนำ และร่วมค้นหาคำตอบจากประสบการณ์บนเส้นทางของธุรกิจแฟรนไชส์ไทย มายาวนานกว่า 14 ปี

ลักษณะงาน

• เน้นการทำงานร่วมกับทีมงานของบริษัท
• ให้แนวทางในการทำงานในทุกๆ ด้าน
• มอบหมายงานและติดตามงาน
• อื่นๆ ทุกด้านที่เกี่ยวข้องในการดำเนินธุรกิจ

1. วิเคราะห์ธุรกิจปัจจุบันเบื้องต้น หัวข้อดังนี้

• ลักษณะธุรกิจในปัจจุบัน
• ผลการดำเนินงานของธุรกิจ
• การปฏิบัติงาน
• เป้าหมายในอนาคต

2. กลยุทธ์ในการสร้างธุรกิจ

• การสร้างแนวคิดธุรกิจ (Business Concept)
• การกำหนดเป้าหมาย (Business Objective)
• การจำลองงบกำไร-ขาดทุน (Profit-Loss)
• การพัฒนาในด้านต่างๆ (Development Plan)

3. การวางแผนการปฏิบัติงาน (Operation Plan)

• การวางแผนการปฏิบัติงานของแต่ละหน่วยงาน
• สร้างคู่มือการทำงานแต่ละฝ่าย
• กำหนดเงื่อนไขในด้านต่างๆ เช่น ค่าธรรมเนียม ค่าสิทธิ์ รูปแบบร้าน ทำเล การให้สิทธิต่างๆ แก่ผู้ซื้อแฟรนไชส์
• มีโครงสร้างทีมงานที่เหมาะสม

4. กลยุทธ์ในการขยายธุรกิจ

• แผนการขยายสาขาของบริษัท หรือ ร้านสาขาต้นแบบ
• แผนการทดสอบขยายสาขาแฟรนไชส์

5. ขั้นตอนการพัฒนาระบบแฟรนไชส์

• รวบรวมปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้น
• ดูผลประกอบการ การดำเนินของร้านแฟรนไชส์จำลอง หรือร้านต้นแบบ
• ปรับปรุงแก้ไข
• พัฒนาธุรกิจแฟรนไชส์ อย่างไม่หยุดยั้ง

การปฎิบัติงาน

1. สัปดาห์ละ 1 คาบเวลา (ประมาณ 3-4 ชม.)
2. ติดต่อปรึกษางานได้ตลอดเวลา

เงื่อนไขอื่นๆ

• การ Consult ไม่รับกลุ่มเดียวกัน ในช่วงเวลาเดียวกันและรับไม่เกิน 5 แบรนด์

อนึ่ง รายละเอียดและขั้นตอนการเข้าร่วมโครงการรับคำปรึกษา อาจมีนอกเหนือจากแผนงานดังกล่าวข้างต้น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแบบแผนโครงสร้างของธุรกิจเดิม และเป้าหมายที่กำหนดไว้ 

สอบถามเพิ่มเติม โทร.02-1019187
ฝ่ายที่ปรึกษาโครงการ (ThaiFranchise Consultancy)