หลักเกณฑ์ การคิดค่า Royalty Fee ในธุรกิจแฟรนไชส์
ระบบแฟรนไชส์ในปัจจุบันมีทั้งรูปแบบเจ้าของแฟรนไชส์และ การคิดค่า Royalty Fee จากผู้ซื้อแฟรนไชส์เป็นเปอร์เซ็นต์จากยอดขายรายเดือนประมาณ 1-3% และไม่เก็บค่า Royalty Fee
แต่ถ้าถามว่าหากต้องคิดค่า Royalty Fee จากผู้ซื้อแฟรนไชส์จะต้องมีหลักเกณฑ์อย่างไรจึงจะสร้างความยุติธรรมให้ทั้งสองฝ่าย คำตอบก็คือคิดตามราคาตลาดทั่วไป 1-3% แล้วหลักเกณฑ์การคิดค่า Royalty Fee ทำอย่างไร วันนี้ www.ThaiSMEsCenter.com จะนำเสนอให้ทราบครับ
ตามหลักการแล้วการคิดค่า Royalty Fee จะต้องคำนึงถึงรายรับด้านอื่นๆ ด้วย เพราะทุกอย่างเป็นค่าใช้จ่ายของผู้ซื้อแฟรนไชส์ หรือต้นทุนของเจ้าของแฟรนไชส์ ถ้าต้นทุนหรือค่าใช้จ่ายสูงก็จะกระทบกับผลกำไรหรืออัตราผลตอบแทนของผู้ซื้อแฟรนไชส์
โดยเหตุผลที่เจ้าของแฟรนไชส์ต้องคิดค่า Royalty Fee ก็เพราะเจ้าของแฟรนไชส์ได้นำเอาเงินจำนวนนี้ไปบริหารทีมงานแฟรนไชส์สำหรับการช่วยสนับสนุนหรือแก้ปัญหาให้ผู้ซื้อแฟรนไชส์) หรือนำไปพัฒนาสินค้าและบริการ
หลักเกณฑ์การคิดค่า Royalty Fee
การคิดค่า Royalty Fee หากคิดสูงอาจทำให้แฟรนไชส์ซีไม่สามารถอยู่รอดได้ สิ่งสำคัญต้องดูด้วยว่ายอดขายของธุรกิจแฟรนไชส์แต่ละสาขามากน้อยแค่ไหน หากยอดขายน้อยคิดแพง แฟรนไชส์ซีก็ขาดทุน แต่ถ้าคิดสูงยอดขายแต่ละสาขาแฟรนไชส์ต้องมากด้วย อย่างกรณีแบรนด์แฟรนไชส์ไก่ย่าง “เชสเตอร์” ในเครือซีพี คิดค่าแฟรนไชส์ 700,000 บาท ส่วนค่า Royalty Fee 4% ต่อเดือน ซึ่งถือว่าเหมาะสม เพราะยอดขายดี เป็นแบรนด์ใหญ่มีชื่อเสียง ค่าแฟรนไชส์หลักแสนบาท
หรืออย่างแฟรนไชส์ร้านกาแฟ คาเฟ่ อเมซอน คิดค่า Franchise Fee 150,000 บาท และคิดค่า Royalty Fee 3% ก็ถือว่าเหมาะสม เพราะยอดขายแต่ละสาขาของร้านกาแฟคาเฟ่ อเมซอน เฉลี่ย 300 แก้ว/สาขา แต่ถ้าเป็นแบรนด์แฟรนไชส์ใหญ่ๆ ที่คิดค่าแฟรนไชส์แรกเข้า 3-5 ล้านบาทขึ้นไป อาจคิด Royalty Fee อยู่ที่ 1-1.5% ก็เพียงพอแล้ว
อย่างไรก็ตาม ตัวเลขที่คิดว่ายุติธรรมทั้ง 2 ฝ่าย และทำรายได้แก่แฟรนไชส์ซอร์ ซึ่งอาจจะต้องดูองค์ประกอบอื่นๆ อีกเช่น ภาวะเศรษฐกิจ คู่แข่งทางการค้า ระยะเวลาของสัญญาความสำเร็จของแฟรนไชซอร์ในปัจจุบันและอนาคต เป็นต้น
หรือถ้าแบรนด์แฟรนไชส์ไหนคิดค่า Royalty Fee น้อยๆ หรือไม่คิดเลย ก็จะต้องเป็นธุรกิจแฟรนไชส์ที่ได้กำไรจากการขายสินค้าและวัตถุดิบเป็นหลัก ไม่มีการทำตลาดและส่งเสริมการขายให้กับสาขาแฟรนไชส์
อย่างกรณีแฟรนไชส์รถเข็นชายสี่บะหมี่เกี๊ยว ขายสินค้าและวัตถุดิบเป็นหลัก ไม่คิดค่า Royalty Fee จากยอดขาย แต่คิดค่าธรรมเนียมรายปี 4,000 บาท ซึ่งวิธีการแบบนี้ก็สามารถทำได้ จะทำให้ผู้ซื้อแฟรนไชส์รู้สึกว่าเจ้าของแฟรนไชส์ไม่ได้ไปแบ่งรายได้ของพวกเขา
ปัญหาธุรกิจแฟรนไชส์คิดค่า Royalty Fee
แม้ว่าการคิดค่า Royalty Fee จากยอดขายรายเดือน จะส่งผลดีต่อเจ้าของแฟรนไชส์ที่จะนำเงินส่วนนี้ไปพัฒนาธุรกิจและสนับสนุนผู้ซื้อแฟรนไชส์เมื่อเกิดปัญหา แต่อย่าลืมว่าการเก็บค่า Royalty Fee จากยอดขายรายเดือน ถ้าผู้ซื้อแฟรนไชส์ทำยอดขายดีค่าสิทธิ์ก็คิดสูงได้ะ ถ้าขายไม่ดีก็คิดค่าสิทธิ์ลดลงตามไปด้วย
วิธีการแบบนี้อาจทำให้แฟรนไชส์ซอร์อาจจะมีปัญหา ตรงที่ต้องมีการตรวจสอบยอดขายของแฟรนไชส์ซี ระบบควบคุมยอดขายเป็นระบบหนึ่งที่แฟรนไชส์ซอร์ต้องมีพร้อม เพราะไม่ใช่แค่กระทบยอดค่าสิทธิ์ของแฟรนไชส์ซอร์เท่านั้น แต่ถ้าระบบตรวจสอบควบคุมยอดขายไม่ดีจริง ก็เป็นช่องทางให้พนักงานในร้านของแฟรนไชส์ซีทุจริตเงินยอดขายไปได้
บางแฟรนไชส์หนีจากเก็บเปอร์เซ็นต์จากยอดขาย ไปเก็บแบบเหมาจ่าย ซึ่งในแต่ละงวดต้องจ่ายค่าสิทธิ์เท่านั้นเท่านี้ เช่น เดือนละ 5,000 บาท หรือรายปีละ 40,000 บาท แบบนี้ก็ไม่ต้องลงทุนระบบตรวจสอบยอดขายมาก
สรุปแนวคิดค่า Royalty Fee
- คิดเป็นเปอร์เซ็นต์จากยอดรายรับ หรือจากผลกำไรของธุรกิจ
- แบบอัตราคงที่หรือแบบเหมาจ่าย ไม่ว่าแฟรนไชส์ซีจะมีรายได้มากน้อยเท่าไร
- แบบผสมหรือแบบขั้นบันได ก็คือ มีอัตราคงที่จำนวนหนึ่งไม่มากนัก เรียกว่าอัตราขั้นต่ำ และถ้าทำรายรับมากขึ้นก็จะบวกตามเปอร์เซ็นต์ที่มากขึ้น
- คิดจากยอดสั่งสินค้าหรือคิดรายหัว
หลักเกณฑ์การคิดค่า Royalty Fee จำเป็นต้องยึดหลักให้ทั้งสองฝ่ายอยู่รอดได้ ธุรกิจแฟรนไชส์ไหนทำยอดขายและรายได้มาก ก็สามารถคิดค่า Royalty Fee สูงได้ แต่ไม่เกิน 3-5% แต่ถ้าแฟรนไชส์ไหนได้กำไรจากการขายสินค้าและวัตถุดิบในแต่ละสัปดาห์ หรือเดือน ก็ไม่ควรคิดค่า Royalty Fee แต่ควรที่จะเก็บค่าสิทธิเป็นรายปีก็น่าจะเพียงพอ
ผู้อ่านสามารถติดตามข่าวสาร ทุกความเคลื่อนไหวธุรกิจ แฟรนไชส์ และ SMEs รวดเร็ว รอบด้าน
ติดตามได้ที่ Add LINE id: @thaifranchise
ต้องการข้อมูลข่าวสาร ต้องการอัพเดทข้อมูลการตลาด หรือแนวทางการทำธุรกิจ ติดตามได้ที่ https://bit.ly/3corFV2
รับฟังบทความต่างๆ ผ่านทาง PodCast ไทยแฟรนไชส์เซ็นเตอร์ https://soundcloud.com/thaifranchisecenter
บริการของไทยแฟรนไชส์เซ็นเตอร์ (Service of ThaiFranchiseCenter) คลิก https://bit.ly/3oYpocc
อ้างอิงจาก https://bit.ly/3mBtBkn
